Boek: Onder Commissarissen

Op zondag 28 november 2021   /   blog, boek, dialoog, leiderschap, teamrollen   /   Geef een reactie

Dit weekend heb ik het boek “Onder Commissarissen” van Marilieke Engbers in een keer uitgelezen. Op heel toegankelijke wijze geeft zij taal aan de intermenselijke kant van het werken in boardsrooms. Voorbij de KPI‘s zet ze je aan het denken over hoe we het gesprek met elkaar voeren als de druk hoger en hoger wordt. Wat we vermijden, hoe we allemaal defensief worden en hoe moeilijk het dan wordt om goed geïnformeerde wijze besluiten te nemen. Door ons gedrag beter te leren begrijpen, biedt ze handelingsperspectief om te reflecteren en leren in boardrooms. Aanrader!!

Back to Top

Boek: Amanda Ridings – Pause for Breath

Op donderdag 15 november 2018   /   blog, boek, dialoog, leiderschap   /   Geef een reactie

Op de eerste wereldwijde conferentie voor mensen die professioneel met dialoog bezig zijn, ontmoette ik vorige maand Amanda Ridings, de schrijfster van dit boek. We hadden een klik en een paar mooie gesprekken, dus was ik nieuwsgierig naar was ze had geschreven in 2011.
De ondertitel van het boek luidt: “Bringing the practices of mindfulness and dialogue to leadership conversations”. Interessant, dacht ik. En toen ging ik lezen…
Amanda Ridings heeft een boek geschreven dat staat als een huis. Ze nodigt je uit naar binnen en spreekt vervolgens tegen je. Dat zou kunnen uitmonden in een lange monoloog over leiderschap en dialoog, maar het effect ervan is anders. Ze spreekt tegen je, stimuleert je een oefening te doen, jezelf vragen te stellen en neemt je via haar persoonlijke ervaringen mee op een zoektocht naar hoe we goede gesprekken met elkaar kunnen voeren. Ze nodigt je uit na te denken over wat er omgaat in je hoofd, je lichaam en je aanwezigheid (ziel, geest) en hoe dat gesprekken met anderen beïnvloedt.
Het was een feest van herkenning in het begin en daarna introduceerde ze nieuwe elementen aan dialoog, waarvan ik me nog niet bewust was. Ze stelt bijvoorbeeld voor om naast de vier “speech actions” uit de standaardliteratuur over dialoog (move, oppose, follow and bystand) een vijfde daaraan toe te voegen: “making a silence”.
Ik vind dat een intrigerend voorstel. Want hoe maak je stilte? Kun je dat in je eentje of is dat een collectieve actie in een gesprek? En hoe onderneem je een collectieve impliciete actie? Wat is ervoor nodig in een groep om dat voor elkaar te krijgen? Dat het bijdraagt aan de kwaliteit van gesprekken om af en toe een pauze voor een ademtocht te nemen, daar zal iedereen het over eens zijn. Stilte kan je ruimte bieden voor een groter individueel en collectief bewustzijn en kan je helpen diepere wijsheid aan te boren, maar hoe doe je dat dan? Amanda Ridings brengt haar jarenlange ervaring als T’ai Chi beoefenaar in om hierin te ontwikkelen en te verkennen wat we in dialoog kunnen bewerkstelligen.
Als je meer over dialoog wilt weten en hoe je hele wezen (hoofd, hart, lijf, geest) kan bijdragen aan het voeren van de juiste gesprekken, dan kan ik je dit boek zeer aanraden. Het boek brengt fragmenten van wat we weten over goede dialoogvoering – of misschien zelfs het goede leven – bijeenbrengt tot een kloppend geheel. Het biedt een prachtig geïntegreerd verhaal dat heelheid ademt en uitnodigt om te experimenteren en te ontwikkelen.

Back to Top

Boek: Jos Kessels, Erik Boers, Pieter Mostert – Vrije ruimte

Op dinsdag 23 januari 2018   /   blog, boek, coaching, dialoog, leiderschap, taal en ontwerp   /   Geef een reactie

[:nl]Vrije ruimte, als we die toch maar meer voor onszelf konden organiseren. Vrije ruimte buiten de tijd om te reflecteren, te werken aan meesterschap en stil te staan bij de grote vragen. Zoals de ultieme vraag: Wat is het goede leven?

Een ondertitel van dit boek luidt: Klassieke scholing voor de hedendaagse praktijk. Dat is het precies. Op heel toegankelijke wijze met goede voorbeelden uit de praktijk, schetst dit drietal hoe we in deze tijd onze scholing ter hand kunnen nemen. Geen vakscholing, maar levensscholing. Via de grammatica (hoe te verwoorden), de retorica (hoe vrijmoedig te spreken) en de dialectica (hoe te redeneren) naar de ethica: het meesterschap.

Ik heb bijzonder genoten van dit boek, omdat het een verademing is weer stil te staan bij zorgvuldig redeneren in tijden van nepnieuws. En voor wie denkt dat het een rationele exercitie is, lees het boek: zowel hoofd, hart als buik worden aangesproken als bronnen van weten.

Naast veel nieuwe inzichten, sprak mij in het bijzonder aan het begrip ‘hegemonikon’. Dat is een begrip van de stoïcijnen voor “innerlijke stuurman”:

“De innerlijke stuurman doet niet alleen een beroep op mijn verstandelijke vermogens of argumentatieve vaardigheid, maar ook op mijn houding, de kwaliteit van mijn betrokkenheid, de aard van mijn verbondenheid met de kwestie en met de mensen die er een rol in spelen.”

Ik ga in mijn dagboek zo nu en dan in gesprek met deze innerlijke stuurman en dan doe ik vaak interessante ontdekkingen. Daar blijkt ook een term voor te zijn: reflectief dagboek schrijven. En ik vraag mezelf meteen af of dat ook niet een mooie vorm kan zijn om aan te bieden bij coaching. Kortom: voldoende inspiratie![:]

Back to Top

Boek: Margaret Wheatley – Who do we choose to be

Op woensdag 06 september 2017   /   blog, boek, community building, leiderschap, tankstation voor de liefde   /   Geef een reactie

[:nl]In maart van dit jaar keek ik naar de video van een interview met Margaret Wheatley. Zij is de afgelopen jaren een grote inspirator voor mij geweest, in het bijzonder met haar boekje “Perseverance” over pioniers. In deze video sprak ze over het creëren van zogenaamde “islands of sanity”, een term die me meteen aansprak. Sindsdien keek ik uit naar dit boek waarin ze ingaat op deze islands of sanity.
Wat ik me niet had gerealiseerd is dat als je spreekt over de noodzaak van islands of sanity, de wereld daaromheen waarschijnlijk “insane” is. En Wheatley gaat daar uitgebreid op in. Ze noemt dat “facing reality” en waarschuwt de lezer ook dat het niet de meest opwekkende beelden zullen zijn en dat je het boek beter rustig aan kunt lezen.
Nu ja, dat was dus even slikken, want als realistische idealist (zo beschreef mijn eerste baas me toen ik afscheid nam) is de realiteit in zijn gapende bek kijken toch niet prettig.
Gelukkig stonden daar veel mooie teksten en inspirerende voorbeelden tegenover. Het boek werd steeds beter naar het einde toe. Het is opgebouwd uit steeds vier delen per thema: What science teaches, Facing reality, Claiming leadership en Restoring sanity. En de thema’s zijn super actueel en interessant: Time, Identity, Information, Self-organization, Perception en Interconnectedness.
Een inspirerend boek voor liefhebbers van vooruitkijken naar hoe de maatschappij eruit kan zien, voor pioniers en voor geïnteresseerden in leiderschap.[:]

Back to Top

Boek: Ingeborg Bosch – Onze liefde

Op maandag 09 januari 2017   /   blog, boek, coaching, compassie, dialoog, leiderschap   /   Geef een reactie

[:nl]De ondertitel luidt: “Hoe elkaar (terug) te vinden en niet (meer) kwijt te raken”. Een boek waarin Ingeborg Bosch, de ontwikkelaar van de Past Reality Integration-therapie, vanuit de bril van PRI kijkt naar de liefdesrelatie. Een logisch en mooi boek, omdat het redeneert vanuit het kader dat je alleen aan de relatie kunt werken door aan jezelf te werken:

Een van de grootste problemen in relaties is dat we de neiging hebben om de oorzaak van onze eigen nare gevoelens op onze partner te projecteren. Zij deed dit. Hij deed dat. En ga zo maar door. Het is natuurlijk ook echt heel moeilijk om steeds eerst binnen in jezelf te kijken wanneer je je boos, verdrietig of slecht voelt. De manier waarop wij mensen functioneren is nu eenmaal sterk gericht op wat zich buiten onszelf afspeelt en buiten onszelf zien we al die andere mensen, en vooral onze partner, wel of juist niet doen wat de wij zouden willen. In plaats van ons af te vragen wat er aan de hand is met onszelf, en waarom het zo moeilijk kan zijn om te gaan met wat de andere persoon, in onze perceptie, doet, gebruiken we vaak ‘zij moet veranderen’-strategie.”

Ingeborg Bosch stimuleert je om van perspectief te veranderen.

“We moeten stoppen met buiten onszelf te kijken wanneer we ons ergens slecht over voelen. Laten we eerst naar binnen kijken. Alleen door naar binnen te kijken kunnen we er écht achter komen waarom we ons slecht voelen”.

Het is dezelfde boodschap die ook Otto Scharmer in zijn Theory-U uitdraagt: “Turn the camera back on yourself“.

Misschien is het wel het belangrijkste inzicht dat ik ooit heb gekregen, omdat het kan leiden tot duurzame verbetering van verbinding tussen mensen, als we allemaal deze verantwoordelijkheid nemen. Het is verrekte moeilijk, maar het is volgens mij de  weg naar vrede .

In het boek werkt Ingeborg Bosch verder uit hoe je in relaties elkaar kunt helpen naar jezelf te kijken, wat je zoal kunt tegenkomen als je een kijkje binnenin neemt en geeft ze ook een aantal praktische oefeningen voor stellen.

Wat mij ook aansprak is haar model om naar de verschillende aspecten van een relatie te kijken: ziel, mentaal/emotioneel, lichamelijk en levensfilosofie. Dat komt weer overeen met de vier dimensies van je authentieke zelf, waarmee ik in mijn coachingspraktijk werk en dat gebaseerd is op het model van mijn leerschool van Pioniers in Authentiek Leiderschap, ontwikkeld door Paulien Assink.

Zo komt alles weer samen en is er misschien toch een waarheid, van waaruit we kunnen werken en redeneren…[:]

Back to Top

Boek: Jan Bommerez – Door de bomen het bos zien

Op vrijdag 19 augustus 2016   /   blog, boek, dialoog, leiderschap   /   1 Reactie

[:nl]bommerezDit boek wilde ik al een paar jaar lezen, maar soms wacht ik blijkbaar tot de timing goed is. Een nieuwe geheel herziene druk leek me het juiste moment en dat klopte.

Bommerez’s boek gaat over het ontdekken van de eenvoud onder de complexiteit. Het stimuleert je je niet te laten intimideren door complexiteit en de snelheid en veelheid van informatie. Het stimuleert je te vertragen en waar te nemen welke universele principes, waarden, impliciete ordening daarachter schuil gaat. Ik schrijf “schuil gaat”, omdat we vooralsnog nog niet zo zijn geoefend in het gezamenlijk waarnemen en ontdekken hiervan.

De afgelopen tijd heb ik me door de hoofdstukken heen gewerkt. Niet in de betekenis van dat het zwaar was, maar omdat ik iedere zin wilde opnemen en ondertussen mindmaps voor mezelf maakte om alles goed tot me te laten doordringen en mijn eigen inzichten ermee te verenigen.

Het is een rijk boek, waarin lijnen samenkomen: Covey’s eigenschappen van effectief leiderschap, Collins’ Good to Great, Scharmer’s Theory U, Margaret Wheatley’s Leiderschap en de nieuwe fysica, Barry Long’s inzichten over liefde, Bohm en Isaacs over dialoog, Dana Zohar’s SQ, systeem denken, nu ja, kijk maar op mijn website naar mijn inspiratiebronnen.

Een boek dat ik las en waarbij ik voortdurend knikte, omdat Bommerez opschrijft wat al sluimerde. Hij verwoordt het helder en schroomt niet om in het boek belangrijke bevindingen (de kern) vrolijk te herhalen. Zodat kan doordringen dat alles er al is en dat we beter zullen leren ons erop af te stemmen. Dat “dialoog hét voertuig is voor leiderschap in de eenentwintigste eeuw”. Dat – in mijn woorden – onze hersenen en ons hart een ontvangststation zijn en geen opslagruimte. Dat een relatie niet iets is tussen twee, maar dat er een derde component bijhoort, de verzoenende, neutrale.
Als ik het zo opschrijf, lijkt het abstract, maar door de voorbeelden weet Bommerez het concreet en toegankelijk te maken.
Het motiveert en stimuleert me om met nog meer inspiratie samen met Olga de training Dialoog Begeleiden te verzorgen. We werken mee aan iets belangrijks.

Dank voor het schrijven Jan Bommerez!

1608 - Door de bomen het bos zien, Jan Bommerez_3
Voorbeeld van een van mijn mindmaps, deze gaat over hoofdstuk 2 “het onzichtbare leren zien”
En hier zijn ze allemaal bij elkaar: Mindmaps Renate – Door de bomen het bos zien, Jan Bommerez[:]

Back to Top

U.Lab: community of practice

Op donderdag 24 december 2015   /   blog, community building, compassie, dialoog, leiderschap, saamhorigheid, tankstation voor de liefde, veranderen   /   2 Reacties

The past months I have been taking a online-to-offline course, which changed around my life in Germany :-). The course is called “Transforming Business, Society, and Self with U.Lab“. I already wrote about it a little bit on this blog.

The local hub (ULAB Frankfurt) was a home coming experience and it woke up my creativity. The greatest insight I got was realizing that the group of people in the hub is “holding me”, while I am doing my work and projects: I no longer feel like I must do it by myself. Maybe this sounds like a truism. But this was the first time in my life that I could really FEEL it and not only THINK it.

We created what is called a “community of practice”. We come together every week on Thursdays (15.00-20.00). We start with a check-in about how everyone of us is doing. The past few times we got 3 minutes each and that worked quite well. We write down questions that pop-up or that we have taken with us and write them down on a big piece of paper in the middle of our circle. Usually it is quite clear which question(s) we are going to work with, and other times we vote by placing three votes on the paper (eg. three different items or three votes for one item).

I realized that working together each week is important to me. If you miss one session, it’s not so bad because you see each other soon again. Where as if you meet once every month of every two weeks, missing one session means not meeting for one or two months. Of course it is a commitment and a time investment every week and we don’t expect everybody to be there every week, but for me it works well.

This rhythm marks for me the difference between the U.Lab and other communities/ networks I am part of (eg. Pioniers in Authentiek Leiderschap, Adviseurs in Dialoog). By meeting on a weekly base it becomes a space where special ánd regular questions can be worked with. And the group members have become my “colleagues”, which is important to a self employed like me, who also likes to be around other people.

The way we work on questions is quite similar to other communities and groups I have been part of: dialogues, social presencing theatre, market place of questions and answers, journaling, meditations, physical exercises, breaks (!), flow lab, constellation work, exercises based on theory u, spiral dynamics, always trying to approach a question from on integral perspective (many perspectives at the same time). We try to be creative and of course we have a lot of creativity in the group 🙂 (like all groups by the way…).

widerstand2Very often a question of one group member is a theme for more members and therefore we are learning individually and as a group each week. Like all normal groups we also had some tense and complicated situations during the past months (drawing by Christiane Lünser). These situations were very helpful to find out what values we live by and what ways we want to interact. The Theory U-concept itself helped us to “stay with it”. To observe, observe and observe. To try and keep an open mind, open heart and open will, even in a stressed situation. Overcoming moments like that as a group made our courage, compassion and curiosity grow.

If you have any questions, please post them below. Or if you want to join us, please let us know.

Thank you all: Karin, Elke, Thomas, Angelika, Ashraf, Yannis, Holger, Helga, Christiane, Daniela, Hans-Henning, Ruth, Ali, Claudia, Michelle, Sherin, Eva, Olesya, Christian, Martina, Isabelle, Bettina, Hartmuth, Doerte, Sebastian, Ben and more.
And I am looking forward to continuing in 2016!

Back to Top

[:nl]Boek: Otto Scharmer & Katrin Kaufer – Leading from the emerging future[:en]Book: Otto Scharmer and Katrin Kaufer – Leading from the emerging future[:]

Op maandag 09 november 2015   /   blog, boek, community building, compassie, dialoog, leiderschap   /   Geef een reactie

leadingfromemergingfutureAs part of my online course at EdX called “U.Lab: Transforming Business, Society, and Self” this book was recommended reading material. This course concentrates on the transformation from EGO-system tot ECO-system economies. From economies that are serving their own EGO or interest groups to economies that benefit the whole. The book is applying change theory “Theory U” to the world as it is right now. Giving an elaborate analysis of eight dimensions of economic evolution and full of great examples of applying Theory U in practices all around the world.
It’s an inspiring book that makes me want to take action, to explore what I can do to support an emerging future that is directed towards creating an ECO-system that serves the whole. And practical at the same time stimulating to make and try out my own prototype. It’s practical for business, personal development and politics all at the same time. A must read!
Next step: my prototype.

Back to Top

[:nl]How the universe works[:]

Op maandag 02 november 2015   /   blog, leiderschap   /   Geef een reactie

[:nl]”If you really connect to the deeper spark,
to the deeper intention, in your life’s journey,
and if you put yourself in service of that
and you fully commit to following that journey,
then the universe is going to help you.”

by Otto Scharmer

and I fully agree with it and know it to be true from experience.[:]

Back to Top

U.LAB – online and offline course

Op vrijdag 18 september 2015   /   blog, coaching, community building, dialoog, leiderschap   /   Geef een reactie

With 35.000 people we started the online course on Theory-U by MIT-team. All these participants meet in local groups all over the world (182 countries) to practice and to engage in dialogue. I am with a group of great people in Frankfurt. Impressive and promising!
Central questions today: What do you sense is ending in today’s world? What do you sense is emerging? What is our common intention for this course/ what can we accomplish?
The most impressive moment for me were the minutes of sensing of our common intention together. Minutes of silent togetherness with all participants. It moved me.

12032015_10153580564203382_5508043013664134682_n

U.Lab_Wall_20150917_Black_800

Back to Top